Douwe over de verduurzaming van het Sint Anthony Gasthuis in Stad
Wie vanaf het Gedempte Zuiderdiep de drukte van de stad langzaam achter zich laat en richting de Rademarkt loopt, kan er zo aan voorbij wandelen. Maar tegenover het politiebureau bevindt zich het Sint Anthony Gasthuis, te herkennen aan een imposante poort als entree. Behalve een rijksmonument uit 1517 ook een oase van rust op steenworp afstand van de reuring van de stad.
Waar ooit armen en zieken, gekken en pestlijders werden opgevangen, bewoont nu een select aantal bevoorrechte Groningers de 40 woningen van dit prachtige hofje. Maar het wonen in een monumentaal pand brengt natuurlijk de nodige duurzame uitdagingen met zich mee. “In de 16e eeuw stond duurzaamheid natuurlijk nog nergens op de agenda. Dus als je bij zo’n pand vloeren, dak of ramen wilt isoleren, heb je wel een uitdaging. Zeker omdat je bij een rijksmonument de buitenkant niet mag veranderen. Je legt er niet zo even een partij zonnepanelen op”, vertelt Douwe van der Zee, al jarenlang voogd van het Gasthuis.
Dus als je bij zo’n pand vloeren, dak of ramen wilt isoleren, heb je wel een uitdaging. Zeker omdat je bij een rijksmonument de buitenkant niet mag veranderen.
“Na goed overleg met de bewoners zijn we van buitenaf begonnen”, gaat hij verder. “Alle dakpannen zijn er afgehaald, er is isolerende folie op de dakplaten gelegd en daarna kon alles weer teruggelegd worden, met behoud van de originele oude goten, het lood en de oorspronkelijke schoorstenen.”
“Vervolgens hebben we gekeken waar we de ramen konden isoleren, want alles is natuurlijk enkel glas. Maar het glas dat er in zit is ook dusdanig oud, dat het vanwege het ‘historische karakter’ niet zomaar er uit mag worden gesloopt. Als oplossing hebben we gekozen voor een systeem van voorzetramen aan de binnenkant, waarbij je niet het originele glas er uit hoeft te halen.” Als laatste is op enkele plekken de vloer geïsoleerd. “Je kunt hier niet overal onder de vloer komen, dus waar het kon hebben we het aangepakt”, aldus Douwe.
“De energierekening is sindsdien inderdaad wel wat lager. Een mooie bonus op een tóch al heerlijke woonplek!”
Het project, wat uiteindelijk zo’n twee jaar heeft geduurd, kon worden gerealiseerd dankzij de ‘STEP’ subsidie waar woningbouwcoöperaties gebruik van konden maken, die inmiddels niet meer bestaat. “Natuurlijk wil je kijken naar de lange termijn planning. De kern van ons probleem voor de toekomst is dat het nog niet duidelijk is welke mogelijkheden er voor ons zijn om de komende energietransitie in te gaan. Stel dat er ooit in de straat iets groots verandert, bijvoorbeeld dat het politiebureau hier tegenover weggaat en er woningen komen, dan kunnen we gezamenlijk kijken naar het gebruikmaken van grondwarmte. Want qua installaties kun je in dit pand niet ineens van alles neerzetten, daar is simpelweg geen plek of systeem voor.”
En de bewoners, merken die er al iets van? Ik vraag het aan één van de dames die in het gras van het zonnetje geniet. “De energierekening is sindsdien inderdaad wel wat lager. Een mooie bonus op een tóch al heerlijke woonplek!”, verzucht ze, terwijl ze haar zonnebril weer opzet. Monumentaal wonen in de binnenstad… het kon minder.
